Duivelsbeelden
Overzicht van de vele verschijningsvormen en betekenissen van duivels vanaf de vroegste christelijke tijd tot op heden. In de westerse christelijke cultuur wordt het kwaad vanouds belichaamd door de satan. Met zijn gevallen engelen is hij de vijand van het Godsrijk.
32 Pins
·2y
By
Rogier van der Weyden: Sint Joris en de draak. 1432-1425. National Gallery of Art, Washington
In de Bijbel staat de draak voor slang. Er is een connectie met de duivel die vaak als serpent optreedt. De draak is in de Middeleeuwen de uiterlijke vorm van de duivel, zoals ook een slang, bok of kat. Draken symboliseren ook het heidendom. Sint-Joris, een christelijke Romeinse soldaat, verslaat in het heidense Libië de draak. De Sint Joris legende stamt uit de 6e eeuw, maar de prinses in nood stamt uit de 11e eeuw. Ook is de hoofse liefde populair en prinsessen in nood een geliefd onderwerp.
Salvator Rosa: Jason Charming the Dragon. 1665-1670. Montreal Museum of Fine Arts.
De Grieks-Romeinse mythische held kan met behulp van de magische kruiden die de tovenares Medea hem, de draak bedwelmen die het gouden vlies, een talisman van onsterfelijkheid, bewaakte. Het donkere, vaak morbide karakter van Rosa’s kunst weerspiegelt de Napolitaanse oorsprong en de invloed van Ribera in het bijzonder. De draak staat voor de duivel.
Paolo Veronese: de heilige Nicolas velt een boom bewoond door 3 demonen. 1727. High Mus. Art Atlanta
Veronese beeldt Sint Nicolas af, een van de meest populaire heiligen in Europa, die op wonderbaarlijke wijze de angstaanjagende demonen uit een heilige boom verdrijft om het land weer veilig te maken voor zijn bewoners.
Carlo Crivelli: Sint Joris verslaat de draak. 1470. Gardner Museum, Boston
Crivelli bracht het verhaal van Sint-Joris – die een stad en haar prinses redde van de plunderende draak – samen in één enkel dynamisch moment. Doorboord met een lans, brult het monster van doodsangst, het ros van deze heilige beangstigend. Het paard steigert en deinst terug, zijn ogen wijd opengesperd van angst. Een zeldzaam onderwerp voor het zijpaneel van een altaarstuk, dit beeld vormde de rechterkant van het Porto San Giorgio-polyptiek.
Franz von Stuck: Lucifer. 1891. National Gallery of Foreign Art, Sofia.
Lucifer is een Latijns woord dat letterlijk “lichtbrenger” betekent. In het Latijn duidt het meestal op de morgenster, terwijl het in het Nederlands vooral gebruikt wordt als aanduiding voor de duivel of, preciezer, de duivel voor zijn val. In de Bijbel wordt de duivel nergens Lucifer genoemd. De King James Bible gebruikt wel de naam Lucifer. Jes. 14: 12 How you are fallen from heaven, O Lucifer, son of the morning! How you are cut down to the ground, You who weakened the nations!
Hollandse school: tafereel uit de hel. 17e eeuw. Particuliere verzameling
De hel was een onderwerp dat populair was in de Lage Landen in de 16e en 17e eeuw. De schilder van dit werk is niet bekend maar doet denken aan Domenicus van Wijnen, Ascanius genaamd. Van de ongeveer 12 bekende schilderijen die aan Wijnen worden toegeschreven, gaat een groot aantal over scènes van het bovennatuurlijke en van hekserij, vaak bij maanlicht, Deze thema’s maakte Salvator Rosa populair, wiens gravures in de tweede helft van de 17e eeuw alom werden bewonderd.
Francisco Fernández: Sint Joris en de draak. 1650. Museum of Fine Arts, Budapest.
Het verhaal van Sint Joris en de draak komt uit Jacobus da Varagine's Legenda aurea (The Golden Legend, 1260s.) In het westen riep koning Edward III Sint Joris (George) uit tot patroon van Engeland. Het rode kruis op de Engelse vlag heet nog altijd 'George kruis'. In de Grieks-Byzantijnse wereld werd het heidendom als een draak voorgesteld. Ook in het westen treft men afbeeldingen van de Moeder Gods die een draak of slang verplettert. Die slang is de gluiperd die Eva erin heeft getuind in Eden.
Ansano di Pietro di Mencio, called Sano di Pietro: de heilige Donatus bestraft de draak. ca. 1460
Particuliere verzameling. Hier zien we Saint Donatus, bisschop (en later patroonheilige) van Arezzo, schrijlings op zijn muilezel, zonder angst een lokale draak onder handen te nemen, alleen gewapend met een zweep en zijn geloof. Di Pietro werkte in Siena en maakte altaarstukken, polyptieken en devotionele werken voor kerken en beschermheren in de stad en de omliggende steden.
Johannes Klimakos: de hemelladder. Ikoon 2e helft 12e eeuw. Catharinaklooster, berg Sinaï.
Een bisschop en monniken bestijgend de hemelladder van de volmaaktheid. Aan de bovenzijde zien we links engelen, in het midden een lichtteken en rechts Christus. Rechtsonder staan applaudiserende monniken. Ontrouwe monniken vallen, verleid door duiveltjes, van de ladder en verdwijnen in de muil van de hel. De bovenste monnik op de ladder zou de auteur kunnen zijn.
Paul Bril: landschap met nymfen en saters. 1623. AMAM, Oberlin
Brils geïdealiseerde landschappen onderscheiden zich door de subtiele variaties in de bladkleuren, samen met de gelaagdheid van licht- en schaduwpassages. Voor dit werk heeft Bril waarschijnlijk de hulp ingeroepen van een Italiaanse collega - mogelijk Pietro Paolo Bonzi of Agostino Tassi - om de groep nimfen en saters rechts op de voorgrond te schilderen. Saters komen veel voor in de omgeving van de god Pan die verwant is aan de duivel.
Egbert II van Heemskerck: ijdelheid omringd door monsters en de duivel. 17e eeuw. Privé bezit
Superbia, de Latijnse benaming voor hoogmoed of ijdelheid. Het wordt beschouwd als de ergste van de zeven hoofdzonden en eveneens de eerste: alle andere zonden komen uit superbia voort. Met superbia wordt het verlangen om belangrijker of aantrekkelijker te zijn bedoeld, of een liefde voor zichzelf. Het bekendste verhaal over ijdelheid is het verhaal van Lucifer. De ijdelheid veroorzaakte zijn vertrek uit de hemel en zijn transformatie in Satan. Ook narcisme vloeit uit deze zonde voort.
Kapiteel met monsters die mensen verslinden. Zuil uit het schip van Notre-Dame de Montermoyen.
1100-1200. Bourges. Worcester Art Mus. De kerk bestaat niet meer. Leeuwen kauwen op een been van een zielige naakte man die ook van bovenaf wordt gegrepen door een monster. Het lichaam van het monster loopt uit in de staart van een slang. De 12e-eeuwse geestelijke Sint-Bernardus van Clairvaux had bewondering hiervoor: 'woeste leeuwen ... een viervoetig beest met een slangenstaart. Vele lichamen onder één hoofd ... wonderbaarlijke en misvormde schoonheid (en) knappe misvorming.'
Paolo Uccello: Sint Joris en de draak. 1430-1435. Jacquemart-André Museum, Paris.
Sint Joris doorboort de draak met zijn lans die op het punt stond de dochter van de koning te verslinden. Dit thema, dat van oosterse oorsprong is, is door de christenen overgenomen om de verlossing van de kerk van het heidendom te symboliseren. De medaillonachtige omtrek van de prinses, de draak die lijkt weggelopen van een gotisch wapenschild en de voorstelling van de heilige zijn in overeenstemming met de traditie. Maar het landschap toont moderner door de introductie van perspectief.
We think you’ll love these
